नारच समदं काही!

 नारच समदं काही!

माय तू ! मया तू !

तुज घर ! दारं !!

शांती तू ! त्याग तू !

तुज प्रेम  ! आधार!!

बांधेल तू ! बंधन तू !

तूज वंदन ! नारं !!

लढाई तू ! भक्ती तू !

तुज बुद्धीनी ! रासं !!

शक्ती तू ! रती तू !

तुच सती ! व्हसं !!

ईज तू ! भूई तू !

तुच धारा ! बनसं !!

लक्मी तू ! काली तू !

तुज काय ! वढसं !!

दिन तू ! रात तू !

तुज दिवा ! बयसं !!

बाई तू ! मानूस तू !

तुज धरती ! रचस !!

आभाळ तू ! पाताय तू !

तुज जाय ! फेकसं !!

आभंग तू ! आखंड तू !

तुज आस ! सजसं !!

भूक तू ! भाकर तू !

तुज वावरनं ! धानं !!

इद्या तू ! सटी तू !

तुज वहिनं ! पानं  !!

जीवनं तू ! मरन तू !

तुज चिंता नी ! आग !!

 वनश्री पाटील जालना 

परखड काव्य संग्रह

🌹🌿चारोया गुलाब फुलेसन्या🌿🌹

🌹🌿चारोया गुलाब फुलेसन्या🌿🌹

फुले फुलेस्म्हा गुलाब

फुले-पानेसना राजा

हाऊ फुलस काटाम्हा

         हायी यानी से वं सजा ॥१॥

हाऊ फुलस काटाम्हा

तरी हासस व्हटम्हा

खरी जीवननी रीत

           दपाडस ह्या गोटम्हा ॥२।

मन कसं मन कसं

काटा कुटासनं रान

काटा कुटास्महा भेटस

               गुलाबनं वरदान ॥३।

काय सांगू कसं मन

मन फुलनं गुलाब 

यानं नाव से गुलाब 

          याना बठ्ठासले लाभ॥४॥

मन जसा से गुलाब 

बठ्ठा फुलेसना बाप 

काटा कुटासना तरी

           याना करमम्हा शाप ॥५॥

      --निसर्गसखी सौ. मंगला मधुकर रोकडे.

शब्दसृष्टी, मास्तरवाडी, नेहरु नगर, देवपूर, धुळे.

🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿

जागतिक अहिराणी मास!

 📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚

                   जागतिक अहिराणी मास!

         अर्थात महाराजा सयाजी पुण्यतिथी जयंती!

➿➿➿➿➿➿➿➿➿➿➿➿➿

             तारीख 26, 27 आणि 28 डिसेंम्बर 2020 ले विश्व अहिराणी सम्मेलन दनकामा पार पडन नी बठ अहिर जग खुस व्हयन. आठे ज्या ठराव पास झायात त्यामा एक ठराव असा व्हता, *महाराजा सयाजीराव गायकवाड यासनी जयंती जागतिक अहिराणी दिन म्हनीसनी साजरा करना.*

        त्यानं वास्तव रूप आस, 6 फेब्रुवारी महाराजनी पुण्यतिथी से नी 11 मार्च हाई महाराजानी जयंती. 6 फेब्रुवारी पुण्यतिथी ते 11 मार्च जयंती हाऊ 34 दिनना वखत हाऊ आपले अहिराणी मास साजरा कराना से.

म्हणजे काय? 

        6 फेब्रुवारीले जागतिक अहिराणी भाषा संवर्धन परिषद नी या अहिराणी मास सोबननी सुरवात करांनी नी 11 मार्चले संगता करांनी. 7 फेब्रुवारी ते 10 मार्च या 32 दिवसना कायमा बठा अहिरसनी अहिराणी मास पायांना. या 32 दिनले रोज कोठेंना कोठे अहिराणी दिवस साजरा कराना से. हारेक शाया, हायस्कुल, कालेज, गराम पंचायत, नगर पालिका, सरकारी हाफेस आठे अहिराणी दिन साजरा कराना. अहिराणी भाषान रूप सौंदर्य नी सयाजी महाराज यासना काम बद्दल चर्चा, व्याख्यान, नाटक, नृत्य, गायन असा कारेकरम करा. 

            महाराजा सयाजी राजा या शेवटला अहिर राजा व्हतात. त्यासनी मातृभाषा अहिराणी व्हती. त्यासना बाप काशीराव बाबा नी माय उमाबाई यासले अहिराणी बिगर दुसरी कोनतीज भाषा येय नही. त्यामुये महाराज त्यासना संगे कायम अहिराणी भाषामाज बोलेत. महाराज दत्तक ग्यात म्हणजे माय बाप बदलात पण डोकावरनी खान्देशी पगडी बदली नही. इतला आभिमान व्हता महाराजले खान्देशी संस्कृती ना. महाराजनी जगभर जत्रा करी पन डोकावर पागोट खान्देशीज व्हत. 

         महाराज यासन जलम गाव कवळान या गावमा महाराज 12 वरीस ऱ्हायनात. या बारा वरीसमा त्यासनी गावड्या चाऱ्यात, दुष्कायना सलमा आंगवर लिमाना पत्ता बांधी पानी मांग. बठा खान्देशी सन धूम धडाकामा साजरा करात. त्यापैकी गाय बारसले गावड्या ववायात. त्या टाईमले त्यासना संगे त्यासना जिवलग दोस्तार चिंधा भिल व्हता. महाराजन जलमत नाव गोपाळ व्हत. हाऊ गोपाळ नी चिंधा एक मजार खेनात वाढणात, झेपाले ग्यात, गावड्या चाऱ्यात एक भात्यावर भाकरी खद्यात. तो दोस्तार चिंधा भिल राजाले भेटाले बडोदाले ग्या. तठे राजानी भर दरबारमा चिंधा भिलले अहिराणी गाणं म्हणाले लाव. ते गाणं गाय बारसले गावड्या ववायाना वखत म्हणतस.

गाय भिंगरी गाय भिवरी चरस व माता डोंगरी।

गाय भिंगरीन शिंग जस महादेवन लिंग रे बा।

क्रिसनानी गाय बरवी।

दूध भरून देती चरवी।

उभीच माता तिरवी।

       म्हणीसन त्यासनी जयंती दिन आपुन अहिराणी दिवस साजरा करान निश्चित करेल से. 

         असा हाऊ राजा अहिराणी भाषा नी खान्देशी संस्कृती यावर प्रेम करे. राजाना समाज सुधारक म्हणीसन बी खूप कामे सेत. महात्मा ज्योतिबा फुले नी सावित्रीबाई फुले यासले आर्थिक मदत, बाबासाहेब आंबेडकर यासन सिक्सन, बडोदा विद्यापीठ, बँक ऑफ बडोदा, कपडा मिल, कलाभवन. अस्पृश्यता निवारण, सर्व धर्म समभाव. भारतीय संघ राज्य बनाडाले मदत. सोतान बडोदा संस्थान भारतमा पयलेज विलीन करी दिन असा खूप कामे सेत. त्यासना शोध ल्या. पुस्तके इकत ल्या. ग्रंथालयमा जावा. सगळी माहिती वाचा नी अहिराणी मासमा भर भरी लिखा, वाचा, बोला. 

         सध्या आपुन 40 पदाधिकारी निवडले सेत. आजून 100 ना वर पदाधिकारी नेमना सेत. त्या बागे बागे नेमुत. पन सध्या ज्या 40 पदाधिकारी यासनी या अहिराणी मासमा किमान 5 गावेसमा अहिराणी दिन साजरा करा तरी 120 कारेकरम व्हतस. ते मंग भाऊ बहिनीसव्हन लागा कामले.

घरे घर संदेश।सोनाना खान्देश।।

आपली भाषा आपली वाणी।

अहिराणी माय अहिराणी।।

📚✍🏻🙏🏻✍🏻📚 बापू हटकर

📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚✍🏻📚

मन

 मन

       [अहिरानी खान्देशी बोली भाषा]

जठे दुखं तठे मन

नही कधी वं रमनं

त्याले देखीसनी सुखं

         दूरथिन व हासनं॥धृ॥

मन मन करु मन

करु मनम्हा जतन

मन्हा पहिलेच ते बी

          कविताम्हा वं रमन॥१॥

आसं कसं व्हयी मन

आसं कोनले जमनं

मानूसना मनम्हाच

           कसं मन वं रमन॥२॥

मनं कसं मनं कसं

काटा कुटासनं रान

काटा कुटास्महा भेटस

            फुलेसनं वरदान॥३॥

बोलतसं तेच व्हटं

मनम्हा जे दाटी उनं

दुसराले वटवट

         खरा जीवले लागनं॥४॥

मन्हं ऐकी ल्हे वं माय

र्हास  आसं बी वं मन

जशी लयस सकाय

           नित् सुर्यानं किरन॥५॥

मन निर्मय निर्मय

आखो कसं सांगू  मन

खोल खोल चिखोलम्हा

            जसं कमय फुलनं॥६॥

     *--निसर्गसखी सौ मंगला मधुकर रोकडे*.

*शब्दसृष्टी*, मास्तरवाडी, नेहरु नगर, देवपूर,धुये. 

दूरध्वनी क्र. :-९३७१९०२३०३.

----------------------------------------------------------------

जठे तठे =जिथे तिथे, त्याले=त्याला, दूरथिन =दुरुन, हासनं=हसलं, रमनं=रमलं, व्हयी=असेल, कोनले=कुणाला,  जमनं=जमलं, मनम्हाच=मनातच, काटा कुटासनं =काट्या कुट्यांचं, फुलेसन=फुलांचं, व्हट=ओठ, दाटी उनं=दाटून आलं, वटवट=बडबड, लागनं =लागलं, ऐकी ल्हे वं=ऐकून घे गं, र्हास=असतं, लयस=घेऊन येते, सकाय= सकाळ, निर्मय=निर्मळ, आखो=आणि-आणखी, चिखोल=चिखल, कमय=कमळ, फुलनं=फुललं.

 -------------------------------------------------------------------

📚अहिरानी गझल(बागलानी लहेजा)📚

 🌹गझलवृत्त :-सौदामिनी🌹

📚अहिरानी गझल(बागलानी लहेजा)📚

💘शिकी घे सखी..💘

हिदयले उमजनं शिकी घे सखी

मिठीमा सरमनं शिकी घे सखी

गुलाबी व्हठस्नी फुलायी कळी

हसूले पसरनं शिकी घे सखी

खळी गालनी ती लपाडू नको

जराशी मुलकनं शिकी घे सखी

भिडायी दिरीष्टी मन्ही नजरले

सखाले परखनं शिकी घे सखी

समींदर तुन्हा मी मन्ही तू नदी

मन्हामा मिसळनं शिकी घे सखी

लढावू बनीस्नी चिकाटी धरी

अडचनी उपसनं शिकी घे सखी

तुन्हा देवमा भर खरी भावना

दगडले बदलनं शिकी घे सखी

✍🏼कवी-देवदत्त बोरसे✍🏼

नामपूर ता.बागलान जि.नाशिक.

मो.नं.९४२१५०१६९५.

माय मन्ही अहिराणी

 माय मन्ही अहिराणी

 {अखंड काव्य}

मन्हा  मनम्हान पैरे

पैरे मानूसना ध्याने, 

ध्याने अहिराणी गोड 

गोड देवबाना काने..

काने पडस सदोदीन 

सदोदीन ती दिवायी,

दिवायीले जशे लाह्या 

लाह्या ताटोया ववाये..

ववायाले गाना म्हने 

म्हने चैतना पाडाले,

पाडा दुडुदुडु दौडे 

दौडे बोबड बोलाले. 

बोले तान्ह अहिराणी 

अहिराणी भारी गोडी,

गोडी गुयचट बोले

माय माले म्हने माडी.

माडी म्हनताज लागे

लागे मोहरले आंबा, 

आंबा केसरनी चिर 

चिर वाटे वं ग्यानबा

वनश्री पाटील जालना 

काशी कन्या लिव्हस 

काव्य संग्रह

येड्या बाभुई

 🌹येड्या बाभुई🌹

      ********

.....नानाभाऊ माळी

भाउ-बहिनीस्वन!

मानोसनां जलम कोठे आनी कसा व्हयनां?हाउ आल्लग संशोधनां इशय से!मन्हा जलम एकोनिसशे बासष्ठ सालनां से!मन्हा माय-बाप,धल्ला-धल्ली म्हनेतं'तू दुस्कायनां सालनां से! मिलो-जुवारी,सुगडी...परदेशी गहू खावाना जमानानां से!तोंड झोडया दुस्कायनां सालनां से!'भाउस्वन!.. माले आंनबक वाटे!जीव काढ्या दुस्काय कसा व्हयी मंग?🌸

दुस्काय!!!कोल्ला व्हवो का वल्ला...प्रानी जीवनन्ह खल्ली बुड पुसी-पासी चाटी खायी लेस!

आपला देशम्हा 'दुस्काय' हाउ सबद!....तोंडे-व्हटे कायमनां     बठ्ठास्नां आंतकरनंम्हा उज्जी खोल जायी बठेल से!मानसे, जनावरे,पशु-पक्षी,हाड्या-चिडया

या बठ्ठा कोल्ला दुस्कायनी आग म्हा भुंजायी जातस!वल्ला दुस्कायम्हा व्हायी जातस!

कोल्ला दुस्कायम्हा पेवाले पानी ऱ्हात नई!खावालें भाकरनां तुकडा ऱ्हात नई !मानसेस्न पोटनं खड्ड ….खल्ली खोल चिप्पट व्हयी मरत ऱ्हातंस!ढोरे हाडकेस्ना पिंजरा व्हयी जिमीनवर आंग टाकी देतस!पखे गयी हाड्या-चिडया मरतस!जीव व्हड्या...यम धाड्या दुस्काय गिधाडास्न पोट भरत ऱ्हास!🌸

भाउ-बहिणीस्वन!

 दुस्कायम्हा पोटनी आग थंडी व्हवागुंता!शांत व्हवागुंता... मानोस जे भेटी ते नल्लाम्हा टाकी जित्ता ऱ्हास!त्याम्हा मंग तव्हय अमेरिकाथिन येलं लाल मिलो,सडेल गहू,मक्कीन्ही भुकटी दयी-दुयी नल्लानंखाले टाकी मानोस जित्ता ऱ्हायना व्हयी! भाउस्वन!...दुस्कायम्हा आग शांत व्हतं ऱ्हास!पोट भरत ऱ्हास!मानोस मरता-मरता जित्ता ऱ्हास! दुस्कायम्हा तरत ऱ्हास!दुस्काय मांगे सरकत ऱ्हास!🌷

मिलोम्हा आनी गहूस्मा झाडे-झुडे सन्या दुसऱ्या बिय्या-बाय्या भी उन्या व्हतीनं!त्या निवाडी-नावाडी गावं गल्ली फेकी आखो दयी-दुयी कडकढोंन रोट्या नई ते मंग भाकरी पोटनी आग शांत करत व्हयनी व्हयी!...मंग धान्यानां संगे येल बिय्या कथाईन उन्या व्हतीन मंग?...भाउस्वन!.. त्या...कांग्रेस गवत आनी येड्या बाभुईन्या बिय्या सेतीस!🌷

उखल्ला-गावंनां आंगे फेकेल बिय्यामुये.... मव्हरे वावरेस्मा आणि गाव शिवारम्हा जंगले हूबा ऱ्हायी ग्यात!बठ्ठ बिनकामनं जंगल!!पिकं खाऊ जंगल!मातेलं गवत,आनी काटाये येड्या बाभुई न्ह जंगल हूब ऱ्हातं गये!गावं- जंगलेंस्न ...खेतीनं वाटोय व्हत ऱ्हायनं!झाड आनी मानोसनी दोस्ती ऱ्हायनी ते जग सुंदर बनत ऱ्हास!पन मानोस उलगेल आनी झाड भी उचकेल व्हयी ते जगनं काटाये व्हयी जास!🌷

मानोस आनी झाड काटाये जोइजे!..पन बोरनां झाडनांगत!..काटा टोचतस पन बोरे गोड लागतस!तसीच मानोस नं से काटाये बोलनं!..कडु बोलनं मानोसन्हा भलागुंता व्हयी ते चांगलं वाटस!पन गनज झाडे...मानसे निस्ता हेकंयन्हा,बाभुईनां काटांगत ऱ्हातसं!..टोची-टोची आयुष्य गायनी करी टाकतस!

 त्याम्हानाचं एक येड्या बाभूई से... येड्या बाभुईनां झाडे आजगरनांगत गावंलें येटोये मारी ऱ्हायनातं!🌷

बाभुईन्हा..... आल्लग-आल्लग नावे सेतस!कु-बाभुई,गोड्या बाभुई,येड्या बाभुई,सुबाभूळ

एडा वाकडा वाढी-उढी!गावलें जखडी-जूखडी!बुंधडान्हा फांट्यास्वर हेट्या-वऱ्हा व्हाता वारगा संगे... आनकुचीदार काटा दुसरास्ले भेमकाडी नाचत ऱ्हासं!जन-जनावरें ढुकी भी देखतस नई!झाडलें सावली से पन सोतां गुंता से!दुसरालें सावली देवानी नई पन टोची रंगत काढानं!... आशी बिनलाजे हुभ  येड्या बाभुईनं झाड!कु-बाभुई ऱ्हास!बठ्ठा गावंस्ना चौमेरं हागनखड्या,खया,गावनी पडेल जिमिनवर तो बयजबरी घुशेल ऱ्हास!मातेलं ऱ्हास!🌷

जुना मोठल्ला गोड्या बाभुईनां.. धव्व्या काटाये झाडे तोडायी ऱ्हायनात!बकऱ्या-ढोरे त्यान्हा पाला आनी शेंगा बगर-बगर खायी गरायी जायेत!आते येड्या बाभुईनी गावनां बाहेरनी बिनकाम नी हिरवाई टिकाडी ठेयेल से!जिमीनन्हा रस निस्ताचं  व्हडी-व्हडी सोतां वाढि ऱ्हायना!दुसरा झाडेस्ले बाहेर काढी ऱ्हायनां!मानोस्ना छाताडावर उज्जी चढी ऱ्हायनां!लॅटिन भाषा म्हा 'प्रासापीस'नाव लिसनी चाली ऱ्हायना!आशा बेक्कार

काटास्नि हिरवय काय कामनी से मंग?त्यान्हा काटा कव्हय धोतर व्हढतस!धवी चड्डी व्हढतस!पाय म्हाकाटा मुडतस!आंगलें बुथडा खोडतसं!त्यासना मांगे झाडा बठाले जावो ते... तठे फांट्यास्ना काटा आपला,मांडी कुल्लास्ले रंगतेंभोम करी टाकतस!हात पायलें झुलतसं!कव्हय धोतर-धवी कुडची,कोपरी व्हडतस!बाभुईनां काटा पायनी टायनीम्हा घुसतसं!रंगतेंभोम करी टाकतसं!जीव लंल्हाई जास!धल्ला-धल्लीन्ही याद यी जास!डोयांमवरे आजला-आजली दिखाले लागी जातंस!...इतला बेक्कारगान्ना बाभुईनां काटा ऱ्हातंस!येड्या बाभुईनां झाडे उज्जी वाच्चय ऱ्हातंस🌷

येडा बाभुईनं झाड अमेरिकाथिन उनं व्हयी!...गहू,मिलो जुवारीनां संगे उनं व्हयी!...येखलं-दुखलं बिय्यास्ना रूपम्हा उनं व्हयी!आते पुरा भारत देशलें!गावं खेडास्ले आजगरनांगत गुंढयी ऱ्हायनां!काटायी हिरवय उंडी ऱ्हायना!बकऱ्या-ढोरेस्ना तोंडे झुली ऱ्हायना!सोतां मातरं फुली ऱ्हायनां!गावंन्या गटारी,   हागनंखडीस्मा घुसी ऱ्हायना!आनी... आनी मानोस्ले         आनकुचीदार काटा टोची ऱ्हायनां!🌷🌷

     🌷................🌷

......नानाभाऊ माळी,

मु.पो.ता.शिंदखेडा.जि.धुळे

ह.मु.हडपसर,पुणे-४११०२८

मो.नं.७५८८२२९५४६

        ९९२३०७६५००

दिनांक-०५फेब्रुवारी२०२१