" काय दिन व्हतात त्या " .............................. " कारे वो भट्या ss ... पानी बीनी दखाडकारे ढोरेसले . . ?
" दख ते ती पाल्लु कव्व्यसनी वरडी राहयनी . मायन्यान भो ह्या पोरेसनं काई खरं दखात नई .. दख ते रे .. दखरे भाऊ दख रे ss . " तिरमक आन्ना घरम्हाईनच वरडी राह्यंता ... खरच काय सोना सारखा दिन व्हतात हो त्या .. मायन्यान भो . मंडई हाई वरनन अवलोंग जुना धुय्यामा दखाले भेटे बरं . . ! मज जुनी गोट शे . . आमनं जुनं धुये म्हंजी एक खेडानाच भाग व्हता अशीच समजा तुमेन . आख्खा खेडाना संस्कार व्हतात आठे . जथा तथा बैलगाडा सोडेल राहेत . बठ्ठा शेतकरी लोके राहेत आठे . बैलेसले चारा ' कडबा टाकेल राहे आठे . बैले चारा खाता मान हालायेत घुंगरू घाट्यासना आवाज कानले मस्त वाटे . पन तुमीन कायबी म्हना असं मस्त वातावरन व्हतं ईचारू नका . आमना चौकमा दारपुढे तीन बैलगाड्या सोडेल राहेत . जथं तथं ढोरेसनं शेन ' शेनना पोहो ' त्यासनं मुतेल मातेल तो वास जसा नाकमा भेदाले करे . आमना दारसे शेनन्या पहुट्या जसं बये आट्यापाट्या खेयेतच चालनं पडे असंच समजा . बैलगाडा सोडेल राहेत . जुव्वारीना तोटा ' कडबा ' उसन्या चिवठ्या ' असामा एखादी गाय त्या बैलेसन्या मव्हरे चारामा तोंड घालाले लागनी का मंग तिरमक आप्पा वरडा शिवाय राहेच नई . " गावडी ss अय गावडी ' .. बये कथा गयात रे ' ईना पायनारना .. नई ते जीवान आपला गावरानीमा गायी टिकाडी टाके . झापाटामा बाया आडवर पानी भराले येत . आमना मांगना दार जुना आड व्हता . पानी मातर नित्तय काचना मायेक राहे बरं ! आडनं पानी दोर वरी व्हडानं नी तो कुरु कुरु असा आवाज झापाटामा त्या वखतले भलता कानले गोड लागे . आमले ती ऐकानी सवयच पडी गयथी . तवय नय नई व्हतात . कथा मथा राही जाये . काई बायासनी वावरेसमा जावानी तयारी राहे . डोकावर डालकं ' ... डालकामा धुडकामा भाकर ' तिखं ' कैरीनी चिरी गुंडायेल राहे . संगे इय्या ' वाव्हन्या डालकामा ' तुमी म्हंशात वाव्हन्या डालकामा ? मंडई कव्हढी मानमरातब व्हती . गावमा जेठा लोक राहेत . त्यासना समोर पायमा व्हावन्या घालीसन चालानं ? सरम लागे .. हाई व्हती आमनी संस्कृती मंडई .. दखी .. ? आत्तेसना पोरीसली पटाव नई . त्या बाया जाता जाता म्हनेत " चाल वं सकु ' घान पानीना वावरमा ' धोंडु तात्याना वावरमा . चाल वं थांबतीस आमीन . तुन मामलेबी धाडी देजो वं पोरी " ... तवय लंगा पोलकं घालेल पोरगी मायना संगे शेंगा येचाले । कपाशी येचाले निंदा खुपाले जायेत. तव्हढीच घरले दोन पैसानी मदत व्हई जाये . आन तवये कोठे पोरी शायमा जायेत हो ... थोडी चांगली दिखाली लागनी हात पिव्या करी टाकेत पोरना . संध्याकायले दिनमावतले बाया वावरेस म्हाईन बाया वावरेरम्हाईन घर येत . . . पन मंडई उन राहो की काय राहो पाय चट चट बयोत की काय व्हवोत पन पायन्या व्हावन्या मातर गावनी शिवार येताच डालकामा टाक्या मिचुक राहे नईत . आव्हढी मान मरातब व्हती मंडई . ह्या आम्हना जुना धुयाना संस्कार व्हतात . गावना जेठा लोके समोर वाव्हना घालीसन जावानी रित नई व्हती . मी मना डोया वरी दखेल शे . . आत्तेना पोरीसले पटी का हाई गोट ? नईच पटाव . डोकावरना पदर बी ढवू नई देत . खरच ह्या आमन्या चालीरिती संस्कार व्हतात . तवय सन उत्सवसले धूम राहे . चैत्र महिनामा झाडेसली नवी पालवी फुटे ' कोकिळा न कूजन चाले . पाट व्हाये . तवय आखाजीना सन राहे . माहेरले नुकत्याच लगीन व्हयेल पोरी खास आखाजीना करता माहेरले येत . तवय सनेसनी धूम राहे . पोर सासर मा दबीसन राहे . मन मोकये हसन खिदयनं दूरच राहे . मंग माहेर याना करताच लायेल राहास . आखाजी ले पोरी बोखलं सजाडेत . लाकुडनी गौराई मांडेत . गौराई ले फुलेसना हार नई चालेत . धनधान्य चांगल पिकायेल राहे . म्हनीसन शेंगासना ' बोरेसना हार ' टरबुजना बीय्या सना हार ' गोड शेवना हार ' रामफळ ना घड ' कैरीसना सिजन कैरीसना मोठ्ठा घड . अशी आमनी गौराई सजे . रोज मंग टीपर्या लिसन गाना म्हनेत . आमराईमा जायेत. गाना म्हनेत आथानी कैरी तथानी कैरी कैरी झोका खाय वं " डोकावर तांब्या तठे गाना ' फुगड्या ' हसनं खिदयनं असं चाले . सासरनं दाबी ठेल मन माहेरी पोरी मनमोकळे पने खेयतीस . झोका खातीस .. मस्त मजा आनन मा त्या रमी जातीस . न्यारा न्यारा परकारना सन साजरी करतीस . सांजोऱ्या घरोघर लाटाईतीस . घरोघर बाया एकमेकले मदत करतीस . गावमा बारागाडा ' तगतराव ' धोंड्या कोंड्या भोकर बादली ना तमासा रातभर चाले . दिन उजाडा लोंग गम्मत चाले . गॅसबत्ती राहे . तवय कसाना लाऊड स्पीकर हो ? सार सामान ना दिनमा एकमेकना वट्टावर भर दुपारे पाखरन्या शिय्या करू लागेत . उडीदना पापडे करू लागेत . पान्या पापडे ' कुरडाया ' वड्या बठ्ठ बठ्ठ करेत . पन सगया जमी जायेत. हिनी मिनी गुन्या गोविंदा सारसामान कराना कामे चालेत . हसी मज्याक ' थट्टा मस्करी खेचर मंग ते चालू च राहे . पापडेसनं पीठ घेरनारी एक स्पेशल बाई राहे . खरच सार सामान म्हंजी भलतं मंतरेल वातावरन राहे हो ... आते नका ईचारा . आते बठ्ठ रेडिमेड भेटाले लागनं . पन एकमेकना सामान करामा जो जिव्हाया तो नई दखाले भेटाव मंडई . आमना जुना धुर्याम्हाईन पाट व्हात जास . पाटमा पानी महामुर राहे . वावरेसमा गाडा कोथमेरे ना ' मेथीना भरी येत आनी पाटना पानीमा धोयेत . भाजीपाला ' मुया बठ्ठा या पानीमाच धोयेत . कोनीबी कोथमेरनी जुडी उचली लेत . पन कोनी एक सबद पन बोले नईत . गावना पाट वलांडा का थय लागे . मया लागे . आमराई लागे . बोरेसना झाडे ' आंबासना झाडे ' लागेत . अंबासना दिनमा कैऱ्या काय ते झाडवरना पिकेल सागा काय कोनी बी खाये कोनताच शेतकरी कोनले वरजे नई . . जामना (पेरू ) ना झाडे मनसोक्त झाडवरथीन जाम तोडी ल्या ' बोरे पिकेल बोरे पोट भरी खा ... हाई सुख आमीन तवय उपभोगेल शे मंडई . मस्त सारंग मा नित्तय पानी व्हाये . ते पानी पीसन आखो वरथीन ढेकर देवाना . काय दिन व्हतात त्या ? घरे मोठमोठाला राहेत पन माटीना ' धाबाना मांगना पुढना दारना राहेत अवडा चवडा घरे राहेत . कितला बी पाहुना येऊ द्या मुक्कामे . असा घरे व्हतात . वाडा राहेत . वाडासमा धान्यान्या कनग्या भरेल राहेत . जुव्वारी ' बाजरी महामुर राहे . पोताना पोता भरेल राहेत . समोरा समोर भित ले भीत घरे राहेत . कोना घरमा काय शिजी राहयनं हाई न इचारताच समजी जाये . याना घरनी पारोड्यासनी भाजी ' डबुकवड्यासनं बट्ट एकमेकना घर जावा शिवाय नई राहे . त्यामा एक प्रेम व्हतं मंडई जिव्हाया राहे . हाऊ तुमले कोठेच दखाले भेटाव नई बरं . ते आमना जुना धुय्यामाच दखाले भेटे . कोना घर लगीन राहे ते भट्टाकडे चुल्हाना निवता . पाच मांडोनी हयद ' नुसती धूम राहे . त्या लगीनना गाना ' रातभर बाया नाचेत . लगीन वालाले म्हनेत तु दूरच बस . आख्खी गल्लीनी मदत राहे . . हर एक सन साजरा करेत . बारा गाडा ' आसरासनं बोनं ' वीर काढानं ' मानता ' जावुय हाई आते बदल व्हत चालना . पोरी शिकाले लागन्यात . त्यासना क्लासेस ट्युशन ' कीक मारीका चालन्यात . आते कथाईन जातीन त्या गौरना पानीले . . गया तो काय . धाबाना घरे गयात . सिंमेटना बिल्डिंगा उभ्या राही राहन्यात . खैरनार आप्पान्या गटलु नी सिमेंटनी उच्ची बिल्डिंग बांधी ' मंग आम्हना वकीलनी बी उच्ची बिल्डिंग बांधी . चूरसच लागनी ' सिमेंटन जंगल सिमेंटना रस्ता . शाळाना पोरीसले आभ्यासले ये ते भेटाले जोयजे ना ? गयात त्या टिपरा नी गवराई डोकावर लिसन मयामा टिपरा खेवानं . मंडई गये . पुर्वी बाया आडनं पानी काढेत . पुंजा उखल्ला फेकेत ' निंदे ' खुपेत . वझा व्हायेत . जड घट्यावर दयेत. चुल्हा फुकेत . डोया मा धूर जाये . पन चष्मा कधी लागे नई . एव्हढा मेहनती कामे करेत तवय एक बी पी . ना गोयी लागे नई . मंडई जमाना बदलना . कशा व्हत्यात तवय बाया आनी आत्तेना बाया ?
एस मंग मंडई ... राम .. राम ...
विश्राम बिरारी . 9552074343 . . .